Mongolie raakt met haar leegheid

In het leven van de dag gaat het terugkijken daarop vaak wat naar de achtergrond. Ik kan dit blog dan ook bijna starten met dezelf inleiding als de vorige. Beterschap ga ik natuurlijk niet beloven, maar het feit dat wij nu een klein chinees netbookje hebben geaddopteert verkleint de afhankelijkheid van rokigerige, donkere internetcafees en vergroot de actualiteit van de woorden op deze site.

De draad pak ik op in de hoofdstad van Mongolie waar de trein mij heen bracht. De hoofdstad Ulaanbatar (in de volksmond tot UB afgekort) heeft eigenlijk niets meer met Mongolie te maken dan dat het “toevallig” in dit land ligt. Dit kan ik achteraf na het verlaten van dit mooie land rustig schrijven maar toen ik het treinleven achter mij liet kon ik dat nog niet weten. Het eerste vermoeden kreeg ik toen ik in de stad liep. Rondlopen zonder bestemming als ultieme manier om te ervaren en echt te zien. Verbazing over de blauwe shawls die aan bruggen zijn geknoopt, over dode dieren die op de straat liggen maar de grootste verbazing of eigenlijk opgeroepen nieuwsschierigheid over de mensen op de straat. Waar je in Nederland af en toe op de markt een "verdwaalde" Volendammer of Spakenburger tegenkomt in kledendracht is het in deze stad een bonte stoet van traditionele kleding, afgewisseld met het "moderne" minder kleurrijke uiterlijk van de nieuwe UB'er...De afwisseling van en de afstand tussen oud en nieuw kan bijna niet groter zijn. Waar wij in de Westerse samenleving graag het nieuwe vieren komt bij mij in deze stad, en wel vaker overigens, een tegengestelde wens naar boven. Ik zou graag het oude ontdekken. De geschiedenis achter de gebruinde en perkamentachtige gezichten van de oudere mensen. Wat hebben zij meegemaakt? Het voorrussische mongolie, het russische tijdperk en wat daarna? Ik sla het op om er later op terug te komen en vervolg mijn weg naar de lokale “zwarte” markt. Een markt waar de eettentjes mij uitnodigen en in mij een twijfel zaaien of ik op deze uitnodiging in moet gaan. Ik heb welliswaar voldoende spuiten in mijn lijf gehad om wat bacterien te doden, maar het effect van een maaltijd hier kan groter zijn dan de anti-lichamen aankunnen, dus ik bewaar deze eetervaring voor een stukje verderop in de wereld...

Tijdens mijn dagen in UB komt het beleefde uit de Transmongolie-treinvaak vaak in mijn gedachten terug. Terugkijkend op het treinen vond ik het prettig te ervaren dat ik het af en toe jammer vond dat ik continu mensen om mij heen had. Uit de trein vind ik dan ook niets heerlijker om weer eens even helemaal alleen rond te slenteren. Voor mij een teken dat het alleenreizen mij wel past. Iets wat ik eerder mocht ervaren in de vorm van het uitblijven van grote heimwee. Reflectie in dit treininterbellum krijgt vat op mij en gaat door. Ook ervaar ik wederom het belang van non-verbale communicatie en vertrouwen op je gevoel. Wanneer je niet kan afgaan op de woorden van de ander heb je blijkbaar andere manieren in huis om een boodschap op waarde te schatten en worden deze “andere manieren” ook meer ontwikkeld.

Een andere ervaring die op mijn pad kwam was dat ik in de voetsporen van mijn voorvaderen bezig ben geweest met het "fietsen repareren”. Een mountainbike werd gevonden nadat ik mijn eerste twijfel had overwonnen om hier uberhaupt mee te gaan fietsen vanwege het onbenullige verkeersgedrag van de plaatselijke bevolking en de erbarmelijke wegen. Maar goed de samenwerking met een mongool (en bezitter van de mountainbike) van minimaal vutgerechtigde leeftijd ging best aardig en ik was zo trots als een pauw dat ik met twee imbussleutels (wat ik misschien verkeerd schrijf...) het stuur vast weet te zetten. Waarbij ik eerlijkheidshalve bij de eerste bocht op deze fiets er wel achter moest komen dat het wiel achterstevoren stond....maar dat was dan ook weer snel verholpen. Het oppompen van de banden met een pomp met alleen een slang zonder "koppelstuk" werd op miraculeuze manier geregeld. Het fietsende resultaat van deze ervaring was helaas gering, omdat de band lek bleek te zijn, nadat ik in de supermarkt een lunch had bijeengescharreld. Zoveel tegenspoed is niet voor niets, dus laat ik het fietsen voor wat het is. Het moest dan zo zijn en vormt voor mij een bevestiging van mijn eerdere fietstwijfels. Ook had ik al een beetje sport in het vooruitzicht natuurlijk door het regelen van een tripje weg van de stad een dag later.

Natuurlijk kon het niet uitblijven dat de gewekte nieuwschierigheid naar het "authentieke" Mongolië gestild moest worden. Het uitzicht vanuit UB op de bergen rondom de stad vergrootte het verlangen om deze stad te verlaten, ook al omdat de stad alleen mij niet in haar greep kreeg. 's Nachts terugkerend in het hostel om de volgende ochtend alleen te vertrekken naar "buiten de stad" bracht één briefje verschil, namelijk dat twee finnen mij gezelschap gaan houden. Goed nieuws! Beter nieuws nog voor mij is dat de volgende ochtend tien minuten weg van de drukte van de stad de leegheid van het landschap een soort bevrijding geeft. Een gevoel dat versterkt wordt als op een uurtje rijden van UB ook de verharde wegen ophouden te bestaan. Nu zou ik dichter bij het echte Mongolie komen! Ondertussen rijden we door een landschap waarin het niet moeilijk is om National Geographic achtige foto’s te maken. Het lege heuvelachtige landschap, de dieren die overal loslopen, de harde blauwe lucht louter met enkele witte vegen besmeurd en de Mongolen in dezelfde kleding die ik in de hoofdstad ook mocht zien. Te paard leiden ze kuddes met yaks, paarden en schapen naar stukken land waar iets meer eten te vinden is. De dieren hebben het zwaar, want dit is de droogste periode van het jaar (het regent alleen een beetje in de zomer) en Mongolie wordt elk jaar droger (waar in de wereld verandert het klimaat eigenlijk niet). Tijdens de dagen die we doorbrengen in de binnenlanden zien we dan ook heel veel dode dieren en geraamtes liggen als bewijs van deze zware tijd.

Een meer vrolijker uitzicht hier zijn de bewijsstukken van de Boedhistische invloed in Mongolie. DeTibetanen zijn hiervoor verantwoordelijk en pas maanden later leg ik een grotere link tussen beide volken als ik deTibetaanse cultuur ook van dichtbij mag meemaken. De vrolijkheid begint met de vlaggetjes op de toppen van bergpassen, versierde bergen van stenen en gaat de volgende dag door bij het tempelcomplex Karkhorin. Boedha’s, gebedsmolens, Tibetaanse kleding en -teksten is wat we hier zien, nadat we nacht hebben doorgebracht in een traditionele gertent. De gertent op haar beurt ook zeer decoratief en voorzien van traditionele kachel perfect voor op de camping zou je zeggen. Nu heeft kamperen niet heel veel geheimen, maar als je wakker wordt en het waterflesje naast je bed is bevroren kun je weer een nieuwe ervaring toevoegen.

Onze “chauffeur” (Jack) is een verhaal apart en ik twijfel nog steeds of ik niet een boek zou kunnen schrijven over deze enorme carnivoor. De rijvaardigheid van hem is heel groot maar zijn humor is misschien nog wel omvangrijker. Iets dat we zeker nodig hadden op de lange dagen in de auto over de prairie. Waar hij minder sterk in is, is het plannen en communiceren, zodat we een avond aankwamen bij een gezin bij wie we in de ger zouden slapen, die hij vijf minuten daarvoor hiervan op de hoogte gebracht. Wij hoeften bij het gastgezin niet lang aan te dringen om mee te helpen bij het koken van de aardappels, het maken van de noodles en de groenten. Het nomadendieet is heel simpel en bestaat uit eten ingredienten die ze op dat moment bij zich hebben en omdat ze dieren makkelijk mee kunnen nemen als een groentetuin is veel eten gebaseerd op dierlijke produkten: vlees, melk, boter en dan ligt het aan de familie of je voor deze produkten paard, schaap of yak zet. Wij hebben vier verschillende families bezocht dus alle soorten heb ik mee mogen maken. Ook zijn de Mongolen in staat om overal wodka van te maken en dat vinden wij helemaal niet erg.

In plaats van in onze eigen ger te bivakeren lukt het elke dag om bij de mongolen in hun eigen ger te eten en verblijven en helemaal omdat we de eerste touristen van het seizoen zijn (eerder in het jaar zijn de binnenlanden nog praktisch onbegaanbaar en de temperaturen echt heel lag), geeft dit de families voldoende reden om met wodka dit feit te vieren. En in feestvreugde delen wij natuurlijk graag mee ;-)

Tja en wat doe je verder dan het landschap en haar bewoners bewonderen? Nou onder andere paardrijden wat voor een niet ruiter als ik een behoorlijke belevenis is, vooral als we over bevroren riviertjes en over rotsen gaan…theedrinken met de families, bergbeklimmen, hiken, koukleumen in de nacht en ouwehoeren met elkaar en iedereen die we tegenkomen onderweg. Maar met name het ervaren van de oneindigheid en leegte van het landschap, of het nu ‘s nachts is met de sterren helder in de lucht of overdag als de zon op kracht is, heb ik als geweldig ervaren. Na vier dagen in de wildernis komen we zwaar onder de indruk, ongewassen en onder het stof UB weer binnenrijden. Met het inpakken van mijn backpack om de volgende ochtend vroeg de transmongolie in te stappen naar China weet ik een ding zeker: in Mongolie kom ik terug.